Zdravstveni stručnjaci već godinama primećuju porast slučajeva raka debelog creva kod mlađih ljudi, a novo istraživanje ukazuje na još jedan važan deo slagalice: ultraprerađenu hranu. Prema nalazima, upravo bi ona mogla biti značajan faktor rizika, posebno kod žena.
Studija objavljena 13. novembra u časopisu “JAMA Oncology” pratila je više od 29.000 žena u njihovim dvadesetim, tridesetim i četrdesetim godinama, u periodu od 1991. do 2015.
Istraživači su otkrili da su žene koje su unosile najviše ultraprerađene hrane, oko 10 porcija dnevno, imale 45 odsto veći rizik od razvoja polipa, odnosno prekanceroznih izraslina u debelom crevu, u poređenju sa onima koje su unosile najmanje, oko tri porcije dnevno.
Reč je o proizvodima koji sadrže sastojke koje u kuhinji uglavnom ne biste imali: veštačke boje i arome, hemijske konzervanse radi dužeg roka trajanja, emulgatore poput hidrogenizovanih ulja, te zaslađivače poput visoko-fruktoznog kukuruznog sirupa Foto: Shutterstock
Polipi se, naravno, mogu ukloniti ako se otkriju na vreme, ali ako se zanemare, vremenom mogu rasti i preći u rak, piše časopis “Pipl”.
Autori podsećaju da ultraprerađena hrana čini veliki deo prehrambene ponude, na primer, u SAD čini oko 70 odsto ukupne ponude hrane. Reč je o proizvodima koji sadrže sastojke koje u kuhinji uglavnom ne biste imali: veštačke boje i arome, hemijske konzervanse radi dužeg roka trajanja, emulgatore poput hidrogenizovanih ulja, te zaslađivače poput visoko-fruktoznog kukuruznog sirupa. U tu grupu ulaze gazirana pića, industrijske grickalice kao što su čips, keks i krekeri, zatim slatkiši, gotova i zamrznuta jela, delikatesne salame i naresci, sušeno meso, viršle i slični proizvodi.
U tu grupu spadaju i salame Foto: Shutterstock
Gastroenterolog dr. Endru Čan iz bolnice “Mass General Brigham u Bostonu”, jedan od autora studije, objašnjava da takva hrana može narušiti ravnotežu “dobrih” i “loših” mikroorganizama u crevima te oštetiti zaštitnu sluznicu digestivnog sistema. U takvom okruženju, upozorava, raste šansa da počnu da se razvijaju abnormalne ćelije. Dodaje i da se rizik povećava prilično linearno. Pojednostavljeno, što više ultraprerađene hrane jedete, to je veća verovatnoća da će to pogodovati nastanku polipa.
Rezultate potvrditi i na drugim grupama kako bi se dobila potpunija slika Foto: Andriy Popov / Panthermedia / Profimedia
Ipak, stručnjaci naglašavaju da nije sve crno-belo. Nutricionistička epidemiološkinja dr. Marijan Neuhozer iz Centra za rak Fred Hač u Sijetlu, koja nije učestvovala u istraživanju, ističe da nisu sve ultraprerađene namirnice nužno loše. Na primer, neki jogurti, hleb od celovitih žitarica ili žitarice za doručak mogu pružiti nutrijente koji su povezani sa nižim rizikom od raka debelog creva, zbog čega se često smatraju “zaštitnim” namirnicama.
Mesne prepađevine su rizik broj 1 za nastanak raka debelog creva Foto: Shutterstock
Dr. Robin Mendelson, gastroenterološkinja iz njujorškog centra za rak “Memorial Sloan Kettering”, takođe upozorava na ograničenje istraživanja: studija se fokusirala na specifičnu populaciju: medicinske sestre, većinom bele puti. Zato, kaže, treba rezultate potvrditi i na drugim grupama kako bi se dobila potpunija slika. Uprkos tome, nalazi se uklapaju u više ranijih istraživanja koja su povezivala ultraprerađenu ishranu sa nepovoljnim ishodima za zdravlje creva.
Čan pritom naglašava važnu stvar: ishrana verovatno nije jedino objašnjenje porasta ranog raka debelog creva. U praksi, kaže, susreću i mlađe pacijente koji se hrane vrlo zdravo, a ipak obole. Zbog toga je, dodaje, otkrivanje drugih rizičnih faktora jedan od ključnih fokusa daljeg rada njihovog istraživačkog tima.
Stil/Večernji list
